1. In het onderwijs moet de lat hoog liggen. Overal en altijd. Streven naar excellentie is de norm.

De recente onheilsberichten liegen er niet om: ons secundair en basisonderwijs, dat ooit tot de wereldwijde top behoorde, boet van jaar tot jaar aan kwaliteit in. Of het nu gaat over algemene kennis, de kennis van zowel de eigen taal als vreemde talen, maar evengoed wetenschappen en wiskunde, over de hele lijn presteert ons onderwijs ondermaats in vergelijking met het hoge niveau dat we tien, vijftien en meer jaren geleden haalden. En dat is om vele redenen zorgwekkend. Wij zijn een kenniseconomie: onze welvaart is niet gebaseerd op grondstoffen, maar wel op de ideeën, producten en technieken die we zelf ontwikkelen. We zijn een land dat het moet hebben van mensen die met hun kunde en kennis aan de slag gaan. Tegelijk zien we dat onze jonge mensen weinig animo hebben om zelf een onderneming op te zetten. Of het nu gaat over bedrijven of over non-profit activiteiten, niemand voelt zich blijkbaar nog geroepen om zelf veel initiatief te nemen. Het lijkt wel of Vlaanderen collectief zijn ambities heeft laten varen.

Onderwijs moet emancipatiemachine zijn

Er is een tijd geweest dat het onderwijs één van onze krachtigste motoren voor vooruitgang was. De democratisering van ons onderwijs heeft meerdere generaties kinderen opgetild naar een hoger niveau. Het heeft kinderen die van thuis uit weinig kansen hadden om de sociale ladder op te klimmen laten groeien tot zelfbewuste middenklasseburgers. Maar die democratiseringsmachine is in de loop van de tijd stilgevallen. Waar het ooit vanzelfsprekend was dat een goede schoolcarrière dé sleutel tot een succesvol leven was, zie je jongeren uit zwakkere milieus nu vaak afhaken. Is dat omdat het niveau niet aangepast is? Nee, het heeft er meer mee te maken dat de vanzelfsprekendheid van een goede opleiding als culturele norm niet doordringt tot die zwakkere klassen. Onze scholen moeten weer krachtige emancipatiemachines worden.

De nefaste trend dient gekeerd te worden, we moeten dringend werk maken van een onderwijs dat zijn kinderen en jongeren aan de top wil krijgen, en niet een onderwijs waar men zich drukker maakt over bijkomstigheden dan over het opdoen van kennis en het verwerven van vaardigheden. Ons onderwijs moet de ambitie hebben om uit te blinken. We willen elk kind uitdagen volgens zijn eigen talenten, op zijn eigen niveau, soms in een specifieke context. En daarbij is kennis verwerven geen foute aanpak en zeker geen verouderd concept. Het onderwijs moet opnieuw duidelijke en ambitieuze kennisdoelstellingen durven formuleren als basis voor het aanleren van allerhande vaardigheden.

Het werk is nog niet af

De afgelopen jaren zijn hier al belangrijke stappen gezet, denk maar aan de vernieuwde eindtermen, de nieuwe structuur van het secundair onderwijs die duidelijkheid schept, de aandacht voor hoogbegaafde leerlingen, de acties om meer leerlingen warm te maken voor wetenschappelijke of technologische opleidingen. Maar het werk is nog lang niet af. De N-VA wil de volgende legislatuur absoluut inzetten op een kwalitatief hoogstaand onderwijs, een onderwijs dat leerlingen stimuleert, een onderwijs dat niet blijft hangen in de leefwereld van jongeren maar hen uit hun comfortzone haalt en nieuwe dingen doet leren, een onderwijs dat bij iedere leerling naar zijn vermogen het onderste uit de kan haalt, kortom een onderwijs dat zijn leerlingen laat excelleren en de ambitie heeft om tot de absolute wereldtop te behoren.